Bản Ón, Bản Mò O – Ồ Ồ và bản Yên Hợp nằm gần biên giới Việt-Lào thuộc xã Thượng Hoá, huyện Minh Hoá, Quảng Bình. Đây là một bản làng rất độc đáo của nhiều tộc người thiểu số ở Tây Quảng Bình, là nơi sinh sống của người Sách, người Bru Vân Kiều và người Rục với đời sống văn hóa độc đáo. Đặc biệt, cộng đồng người Rục – được biết đến là một trong 10 bộ tộc bí ẩn nhất thế giới – chỉ vừa mới được phát hiện từ năm 1959, họ có tập quán lạc hậu, hàng trăm năm sống trong hang đá như người tiền sử nhưng cũng có đời sống tinh thần phong phú, còn lưu giữ những nét văn hóa đã từ lâu không tồn tại trong thế giới hiện đại.

Cuối năm 1959, bộ đội Biên phòng Cà Xèng đóng tại Thượng Hóa trong một lần tuần tra đã phát hiện nhóm “người rừng” nhút nhát, không mảnh vải che thân, leo trèo trên vách đá, chuyền cành nhanh như thú hoang. Sau nhiều tháng tiếp cận, bộ đội đã vận động được họ rời hang đá về định cư ở 3 thuộc xã Thượng Hóa. Từ đây, tộc người Rục được biết đến là em út trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Trước khi rời hang đá, người Rục vốn sống tách biệt, cuộc sống hoàn toàn dựa vào tự nhiên nên còn giữ nhiều cách sinh hoạt của người tiền sử. Người Rục không biết đến sự tồn tại của các tộc người khác, không tiếp xúc với thế giới bên ngoài. Họ để tóc dài quá lưng, không mặc quần áo, chỉ che thân bằng những tấm vỏ cây sơ sài. Người Rục quen leo trèo cây trên các triền núi cao ngất để săn bắt, hái lượm. Món ăn phổ biến của họ là bột nhúc, bột đoác và thịt thú rừng. Nồi nấu ăn của người Rục được chế từ lá cây đoác hoặc thân gỗ khoét rỗng ruột. Những lúc không còn thú hay củ mài để ăn, người Rục tìm cây chà lị, loại quả giống mít rồi luộc lên làm thức ăn chính.

Đã gần 60 năm rời hang đá, về hòa nhập với cộng đồng nhưng người Rục còn nặng lòng với cuộc sống hoang sơ, gắn với tự nhiên, nơi rừng sâu, hang đá… Đặc biệt là các già bản, mỗi năm đến mùa rẫy họ lại dắt díu nhau lên rừng, có khi vài ba tháng mới về nhà. Ngày nay, người Rục đã được các chiến sĩ biên phòng đồn Cà Xèng hướng dẫn trồng lúa nước, do hàng năm vẫn bị nước lũ chia cắt nên phần nào đời sống của người Rục còn nhiều khó khăn. Biệt là đường vào 3 bản nằm sâu trong khu vực biên giới nên gặp rất nhiều khó khăn mỗi khi bão lũ.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

GIÁ & CHỖ TRỐNG